Pomoć koju Stejt dipartment pruža Crnoj Gori je osmišljena da unaprijedi progres Crne Gore na putu ka članstvu u Sjeverno-atlantski savez (NATO) i Evropsku uniju (EU). Radeći u partnerstvu sa ključnim zvaničnicima i zainteresovanim stranama iz krivično-pravne oblasti, Stejt dipartment podržava napore Crne Gore u istrazi, gonjenju i sudskom procesuiranju slučajeva organizovanog kriminala kroz uvođenje modernih istražnih i tužilačkih procedura. Sekcija za vladavinu prava u Ambasadi u Podgorici takođe podržava i policiju, tužilaštvo, advokate, građane i zvaničnike iz oblasti pravosuđa u razumijevanju njihovih novih uloga i odgovornosti definisanih novim Zakonikom o krivičnom postupku (ZKP).

Osnovne informacije

Programi za vladavinu prava Ambasade u Podgorici pružaju podršku tranziciji Crne Gore ka djelotvornijem sistemu krivičnog prava, uključujući ovdje i ključne oblasti obuhvaćene reformom vladavine prava, koje su u skladu sa kriterijumima za članstvo u EU sadržanim u poglavljima 23 i 23 Acquis Communautaire. Program pomoći u krivično-pravnoj oblasti Ambasade u Podgorici se finansira od strane Biroa Stejt dipartmenta za borbu protiv međunarodne trgovine drogom i sprovođenje zakona (INL). Trenutno, INL ima dva programa u Crnoj Gori: 1) program za reformu sektora pravosuđa, koji sprovodi Stalni pravni savjetnik u INL-u. Ovaj program takođe obuhvata i komponentu koja se odnosi na civilno društvo; 2) napori za reformu policije implementirani od strane Međunarodnog programa pomoći za obuku policije (ICITAP). Ovi programi, koji se finansiraju od strane Stejt dipartmenta rade u partnerstvu sa ključnim crnogorskim partnerima iz krivično-pravne oblasti kako bi obezbijedili ciljanu tehničku podršku, obuke, mentorstvo i donacije u opremi. Pomoć u oblasti vladavine prava od strane INL SAD se implementira kroz godišnji Sporazum o saradnji koji potpisuju ministar pravde Crne Gore i ambasador SAD. Ovaj dokument sadrži međusobno usaglašene prioritete i ciljeve iz oblasti vladavine prava.

Opšti programski ciljevi

• Podrška naporima Crne Gore u unaprjeđivanju i održavanju djelotvornih pravosudnih reformi, uključujući i razvijanje legislative za borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije, kao i drugih težih krivičnih djela;
• Jačanje crnogorskih kapaciteta za istraživanje, krivično gonjenje i sudsko procesuiranje slučajeva organizovanog kriminala i drugih krivičnih djela;
• Pružanje pomoći policiji, tužiocima, advokatima i sudskim službanicima u ispunjavanju svojih uloga i obaveza kako je to predviženo novim ZKP-om;
• Promovisanje reorganizacije crnogorske Uprave policije;
• Povećanje učešća građana u naporima za reformu u krivično-pravnoj oblasti.

Komponente programa/dostignuća

Program za sektor pravosuđa

U oktobru 2008. Ministarstvo pravde SAD je počelo sa implementacijom INL programa,  i tada je u Crnoj Gori angažovan prvi Stalni pravni savjetnik. 2010. godine implementacija ovog programa je prešla u nadležnost Stejt Dipartmenta, i obuhvata jednog pravnog savjetnika iz SAD i troje stručnjaka iz Crne Gore. Ključne oblasti programa za pomoć pravosuđu uključuju: 1) obezbjeđivanje primjene ZKP-a; 2) uvođenje modernih tužilačkih procedura i tehnika namijenjenih borbi protiv organizovanog kriminala; 3) institucionalizovanje obrazovnih potencijala za predstavnike sektora pravosuđa. Konkretno, program pruža podršku Specijalnom tužilaštvu kroz jačanje njihovih kapaciteta u oblasti istrage i krivičnog gonjenja. Nadalje, program radi na izgradnji institucionalnih kapaciteta Centra za obuku u sudstvu i državnom tužilaštvu, koji je zadužen za obučavanje sudija i državnih tužilaca. Posebna pažnja je posvećena razvoju kadra lokalnih trenera i jačanju rukovodstva Centra za obuku.

Policija

Policijaski program se trenutno sastoji od dva Policijska savjetnika i dvoje predstavnika lokalnog osoblja. Savjetnici pružaju podršku reforni cjelokupne infrastrukture Uprave policije kako bi ovaj sektor postao djelotvorniji i efikasniji. Ova strategija je sredsrijeđena na jačanje ključnih nadležnosti i na sprovođenje starteškog plana koji pomaže da se resursi Uprave raspoređuju po prioritetnim oblastima koje je prepoznala Evropska Komisija.

Civilno društvo

Jedan od ključnih ciljeva vlade SAD koji se odnose na Crnu Goru je pružanje pomoći u uvođenju stabilnog upravljanja i izgradnji odgovornih institucija. Jedan od načina na koji Vlada SAD ovo radi je putem ohrabrivanja crnogorskih građana da uzmu aktivno učešće u naporima za reformu krivičnog prava. Ambasada u Podgorici je 2013. godine započela novi program grantova koji se fokusira na krivično pravo. Ovaj program, koji je pod nadzorom kancelarije Stalnog prvanog savjetnika, je osmišljen da unaprijedi znanje i poveća nivo angažovanja civilnog društva u naporima za reformu pravosuđa, na način što će vršiti nadzor, zastupati promjene u politikama i raditi na informisanju građana o njihovim pravima i obavezama. U okviru ovog porgrama se dodjeljuju mali i srednji grantovi. Za više informacija o ovome, pogledajte sekciju Program grantova za krivično pravosuđe.